واکاوی مساله نوسازی در بافت فرسوده تهران

معاون مرکز مطالعات شهرداری تهران

کلید اصلی افزایش کیفیت زندگی در بافت‌های فرسوده مشارکت است. امروز با فقدان مدل نوسازی در بافت‌های فرسوده مواجهیم که باید با برنامهریزی برای حل این مشکل گام برداریم. اهتمام دولت و تاکیدات رهبری و اهتمامی که در مجموعه شهرداری تهران به ویژه شخص شهردار وجود دارد، فرصت تاریخی را برای نوسازی بافت فرسوده ایجاد کرده که باید در این راستا با جذب مشارکت مردمی گامهای موثری برداشته شود. 3268 هکتار بافت فرسوده در تهران بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری وجود دارد که باید از فرصت تاریخی ایجاد شده برای نوسازی این بافت فرسوده بهره بگیریم.

 امروز در بافتهای فرسوده با محیطی مواجه هستیم که ساکنان آن درآمدهای پایین دارند و در همین محدودهها شاهد رشد پایین املاک و مستغلات هستیم و در کنار اینها مشکلات مختلف اجتماعی و فرهنگی نیز در بافتهای فرسوده مشاهده میشود همین عوامل و بازدهی پایین موجب شده که برای نوسازی بافتهای فرسوده با کاهش سرمایهگذاری مواجه باشیم. در بافت‌های فرسوده با جمعیت اغلب اجاره‌نشین روبرو هستیم. ساکنان این بافت به لحاظ اجتماعی و اقتصادی از بافت اصلی شهر عقب‌ترند و هر روز با مسائل اجتماعی جدید مواجه می‌شوند که حداقل نتیجه آن زیر سوال رفتن کرامت اجتماعی شهروندان این محدوده‌هاست. تکلیف قانونی درباره نوسازی بافت‌های فرسوده در برنامه پنجم توسعه مورد توجه قرار گرفته بود که نتوانستیم به آن عمل کنیم. همین تکلیف قانونی در برنامه ششم نیز وجود دارد که نمی‌توانیم آن را عملیاتی کنیم.

در حال حاضر در بافت‌های فرسوده با مشکلات بسیاری از جمله کسری پارکینگ و سرانه‌های خدمات مواجه هستیم، به شکلی که برای تملک زمین لازم جهت ایجاد پارکینگ در این بافت‌ها به 8 هزار میلیارد تومان نیاز داریم؛ مبلغی که تامین آن کار بسیار سختی است. در حقیقت ما به نوعی عمل کرده‌ایم که به سمت تولید مجدد بافت‌های فرسوده گام برداریم. این در شرایطی است که دستگاه‌های ذی‌ربط و شهروندان نمی‌توانند نقش خود را در نوسازی بافت‌های فرسوده ایفا کنند.

باید در مقابل تولید مجدد بافت‌های فرسوده با تدبیر ایستادگی کنیم. در سطح ملی سند بازآفرینی توسعه محلات توسط سازمان بازآفرینی شهری تهیه شده که باید از آن بهره بگیریم. بدون شک با نوسازی بافت‌های فرسوده می‌توان 300 هزار شغل ایجاد کرد. بی‌تردید بخش مسکن مولد است و نوسازی بافت‌های فرسوده به عنوان یک دغدغه مورد توجه دولت ملی و شهرداری قرار گرفته است.